|
. |
YOLCULUKDA NAMÂZYOLCULUKDA NAMÂZ
Hanefî mezhebinde olan bir kimse, onbes günden az kalmak
niyyeti ile yüzdört kilometre ve dahâ uzak bir yere giderse müsâfir
olur.
Seferî veyâ müsâfir olmak demek, yolcu olmak demekdir.
Müsâfir, dört rek’atli farz namâzları iki rek’at kılar. Mukîm
imâma uyarsa, yine dört rek’at kılar. Müsâfir, imâm olursa,
ikinci rek’atin sonunda selâm verir. Sonra ona uymus olan cemâ’at,
namâzlarını temâmlamak için ikiser rek’at dahâ kılarlar.
Seferî olan bir kimse, mest üzerine üç gün, üç gece mesh
edebilir.Orucunu bozabilir. Yolcu râhat ise orucunu bozmaması
dahâ iyidir. Kurban kesmesi vâcib olmaz. Cum’a namâzı da
seferî olana farz degildir.
Namâz vaktinin sonunda sefere çıkan kimse bu namâzı kılmamıs
ise, iki rek’at kılar. Fekat vaktin sonunda vatanına gelen,
bu vaktin namâzını kılmamıs ise dört rek’at kılar.
(Ni’met-i islâm)da diyor ki: Nâfile namâzları ayakda kılmaga
gücü yeterken, oturarak kılmak, her zemân ve her yerde câizdir.
Oturarak kılarken, rükü’ için bedeni ile egilir. Secde için,
basını yere kor. Lâkin, özrü yok iken nâfileleri oturarak kılana,
ayakda kılanın yarısı kadar sevâb verilir. Bes vakt namâzın
sünnetleri ve terâvîh namâzı da, nâfile namâzdır. Yolda, ya’nî
sehr, köy hâricinde, nâfile namâzları hayvan üzerinde kılmak
câizdir. Kıbleye dönmek ve rükü’ ve secde yapmak lâzım degildir.
Îmâ ile kılar. Ya’nî, rükü’ için, bedeni ile biraz egilir. Secde
için, bundan dahâ çok egilir. Hayvan üzerinde fazla necâset bulunması,
namâza mâni’ degildir. Yerde nâfile kılarken yorulanın,
bastona, insana, dıvara dayanıp kılması, câiz olur. Kendi
yürürken namâz kılmak sahîh degildir.
Farz ve vâcib namâzları, zarûret olmadıkça, hayvan üzerinde
kılmak câiz degildir. Ancak, özr ile kılabilir. Zarûret olan
özrler: Malının, canının, hayvanının tehlükede olması, inince
hayvanının veyâ hayvandaki veyâ yanındaki malın çalınması,
yırtıcı hayvan, düsman, yerde çamur olması, yagmur olması,
hastanın inerken, binerken, iyi olmasının gecikmesi veyâ hastalıgının
artması, arkadaslarının beklemeyip, tehlükede kalması,
indikden sonra, hayvana yardımcısız binememek. Mümkin ise,
hayvanı kıbleye karsı durdurup kılar. Mümkin degil ise, hareket
cihetlerinde kılar. Hayvan üzerindeki mahmil denilen sandık
gibi seylerin içinde kılmak da, böyledir. Hayvan durdurulup,
mahmilin altına direk konursa, (Serîr), ya’nî masa, kanape
gibi olup, yerde kılmak demekdir. Kıbleye karsı ayakda kılması
lâzım olur. Inebilen kimse, farzları mahmilde kılamaz.
Gemide namâz kılmak, Ca’fer Tayyâr hazretleri Habesistâna
giderken, Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” ona ögretdigi
gibi, söyledir: Hareket eden gemide, özrü olmadan farz ve vâcib
de kılınır. Gemide cemâ’at ile kılınabilir. Hareket eden gemide
de, îmâ ile kılmak câiz olmayıp, rükü’ ve secde yapar. Kıbleye
dönmesi de lâzımdır. Namâza baslarken kıbleye karsı durur.
Gemi döndükçe, kendisi kıbleye döner. Gemide necâsetden tahâret
de lâzımdır. Imâm-ı a’zam Ebû Hanîfeye göre, giden gemide
farzları da, özrsüz iken, yerde oturarak kılmak câiz olur.
Deniz ortasında demirlemis gemi, çok sallanıyor ise, giden
gemi gibidir. Az sallanıyorsa, sâhilde duran gemi gibidir. Sâhilde
duran gemide farzlar oturarak kılınmaz. Sâhile çıkmak
mümkin ise, ayakda kılmak da sahîh olmayıp, karaya çıkıp kılmak
lâzımdır. Malı, canı veyâ geminin hareket etmek tehlükesi
varsa, gemide ayakda kılması câiz olur.
(Ibni Âbidîn) diyor ki: (Iki tekerlekli olup da, hayvana baglanmadan
yerde düz duramıyan arabada, dururken de, giderken
de, namâz kılmak, hayvan üzerinde kılmak gibidir. Dört tekerlekli
araba, dururken serîr, masa gibidir. Hareket ederken
ise, hayvan için yukarıda yazılı özrlerle, içinde farz kılınabilir ve
arabayı durdurup kıbleye karsı kılar. Durduramazsa, giden gemideki
gibi kılar). Hareket esnâsında kıbleye dönemiyen, Sâfi’î
mezhebini taklîd ederek, iki namâzı cem’ eder. Buna da imkân
olmazsa, kıbleye dönmesi sâkıt olur. Sandalyada, koltukda oturarak,
îmâ ile namâz kılmak, hiçkimseye câiz degildir. Otobüsde,
tayyârede namâz kılmak, arabada kılmak gibidir.
Farzları ve vâcibleri, yolculukda zarûret olmadıkça hayvan
üzerinde kılmamalıdır. Vâsıtaları durdurup, kıbleye karsı ve
ayakda kılmalıdır. Bunun için vâsıtaya binmeden gerekli tedbîrleri
önceden almalıdır.
Müsâfir, vapurda ve trende, farz namâza, kıbleye karsı durup,
secde yeri yanına pusula koymalı. Vapur ve tren döndükce,
kendisi kıbleye dönmelidir. Gögsü kıbleden ayrılırsa, namâzı
bozulur. Otobüsde, trende, dalgalı denizde kıbleye dönemiyenlerin
farz namâzları câiz olmıyacagından, bunlar yolda oldukları
müddetçe Sâfi’î mezhebini taklîd ederek, ögle ile ikindiyi
ve aksam ile yatsıyı, cem’ edebilir. Ya’nî seferde iken bu iki
namâzı birbiri arkasına kılar. Çünki, Sâfi’î mezhebinde 80 kilometreden
ziyâde süren yolculukda, ikindiyi ögle namâzı vaktinde
ve yatsıyı aksam namâzı vaktinde takdîm ederek kılmak, veyâhud
ögleyi ikindi vaktine ve aksamı, yatsı namâzı vaktine tehîr
ederek, iki namâzı bir arada kılmak câizdir. Bunun için, Hanefî
mezhebinde olan kimse, yolda kıbleye dönemiyecek ise,
yola çıkdıkdan sonra, gündüz bir yerde durdugu zemân, ögle
vaktinde ögleyi kılınca hemen ikindiyi de kılmalı, gece duruldugu
zemân, yatsı vaktinde aksamı ve sonra yatsıyı bir arada kılmalı
ve bu dört namâza niyyet ederken (Sâfi’î mezhebini taklîd
ederek edâ ediyorum) diye niyyet etmeli, ya’nî kalbinden geçirmelidir.
Yola çıkmadan veyâ yolculuk bitdikden sonra, iki vaktin
namâzı birlikde kılınmaz. => HASTALIKDA NAMÂZ => Terâvîh Nasıl Kılınır? => Cenâze Namâzı Nasıl Kılınır? => CENÂZE NAMÂZI (Farzları,Sünnetleri) |
|
