ALLAHÜ TEÂLÂYA INANMAK
(Âmentü billâhi) demek, Allahü teâlânın varlıgına ve birligine
inandım, îmân etdim, kalbimle tasdîk, dilimle ikrâr etdim
demekdir. Allahü teâlâ vardır ve birdir. Bir sözünün, lügatda
iki çesid ma’nâsı vardır. Birincisi, sayı bakımından, ikinin yarısı
olup, sayıların evvelidir. Digeri, ortagı ve benzeri olmamak bakımından
birdir. Iste Allahü teâlâ sayı bakımından degil, ortagı
ve benzeri olmamak bakımından birdir. Ya’nî zâtında ve sıfatlarında
hiçbir seklde Ona ortak yokdur. Bütün mahlûkâtın zât
ve sıfatları, kendilerini yaratanın zât ve sıfatlarına benzemedigi
gibi, yaratanın zât ve sıfatları da, yaratdıklarından hiçbirinin zât
ve sıfatlarına benzemez.
Bütün mahlûkâtın her uzvunun, her hücresinin yaratıcısı,
yokdan var edicisi yalnız Allahü teâlâdır. Allahü teâlânın zâtının
hakîkatını hiçbir kimse bilemez. Akla ve hayâle gelenlerin
hepsinden münezzehdir, berîdir. Zâtını akla, hayâle getirmek
câiz degildir. Ancak, Kur’ân-ı kerîmde beyân buyurulan sıfatlarını,
ismlerini ezberleyip, ülûhiyyetini bunlarla tasdîk ve ikrâr
etmelidir. Bütün sıfatları ve ismleri ezelîdir, ebedîdir. Zâtı, hiç
bir yerde durmadıgı gibi, bilinen altı cihetden de münezzehdir.
Ya’nî önde, arkada, sagda, solda, üstde, altda degildir. Onun
için ancak (Her yerde hâzır ve nâzırdır) söylenebilir.
Allahü teâlânın sıfatları ondörtdür. Altısına Sıfât-ı zâtiyye,
sekizine de Sıfât-ı sübûtiyye denir. Bunların ma’nâlarını bilmek
